Misschien heb je jezelf weleens ten doel gesteld de gesprekken met je patiënten te verbeteren.
Zodat je je patiënt beter kan begeleiden bij zijn herstel: beter kan motiveren, educatie kan geven, etc.
Grote kans dat het niet gelukt is.
Niet omdat je lui of laks was, of geen motivatie had.
Nee, er kunnen andere redenen zijn waarom het is mislukt.
Ten eerste: waarom is het moeilijk om je communicatieve vaardigheden te verbeteren?
Je gesprekken met patiënten verbeteren, anders te werk gaan in je gesprekken met patiënten, stoppen met aan je pen te friemelen, stoppen met telkens naar je computer te kijken terwijl je praat, proberen écht actief te luisteren, open vragen te stellen, enz.; het is moeilijk te veranderen.
Het klinkt zo gemakkelijk, maar dat is het niet.
Drie redenen waarom het verbeteren van je gespreksvoering (vaak) niet lukt
Ten eerste zijn wij mensen sterk gericht op automatisering.
Het loslaten van oud gedrag en het (blijven!) gebruiken van nieuw gedrag wordt hierdoor vertraagd. Puur door je eigen ‘default-modus’.
Daarnaast kun je tijdens een gesprek niet constant nadenken over wat je aan het doen bent, omdat je dan waarschijnlijk het contact met de ander verliest. En dat leidt weer tot allerlei andere vervelende situaties.
De tweede reden hebben wij mensen vrij veel last van zgn. perceptie-bias.
Met andere woorden, het beeld dat we van onszelf hebben, en dus ook het beeld dat we van onze communicatie hebben, is sterk vertekend.
Positiever naar jezelf kijken dan je in werkelijkheid doet, komt significant vaker voor dan negatiever naar jezelf kijken.
Als we erg ontevreden zijn over onszelf, heeft dit invloed op hoe we kijken naar onszelf; ons zelfbeeld. In dit geval is de kans groter dat we onszelf negatiever zien dan dat ons handelen feitelijk is.
Aan de andere kant, als we neutraal of positief zijn over onszelf in het algemeen, hebben we ook de neiging om door deze bril naar onze ‘gespreksprestaties’ te kijken.
Resultaat: we zien veel dingen die we NIET goed doen over het hoofd.
Overigens: positiever naar jezelf kijken dan je in werkelijkheid doet, komt significant vaker voor dan negatiever naar jezelf kijken. Deze positieve perceptiebias ligt daarom bij velen van ons op de loer.
De derde reden is… we pakken het verbeteren van onze gesprekken niet op de juiste manier aan.
Beter worden in iets, zoals het op een professionelere manier communiceren met patiënten, gaat niet vanzelf.
Oefenen was jarenlang het credo.
Malcolm Gladwell maakte dit in zijn boek nog concreter door aan te geven dat veel experts in hun vak gewoon veel geoefend hadden.
En daarmee was de 10.000-urenregel geboren. Dus 10.000 uur om iets echt onder de knie te krijgen.
Gelukkig bleek dit niet de hele waarheid te zijn…… De 10 k regel is maar een deel van de waarheid. We moeten namelijk ‘anders’ oefenen: deliberate practice.
Deliberate practice
Deliberate practice of doelgericht oefenen betekent dat je oefent wat je nog (net) niet beheerst.
Blijf dus niet herhalen waar je al goed in bent.
In zijn boek ‘Peak, secrets from the new science of expertise’ schrijft Anders Ericsson over hoe deliberate practice werkt.
Zijn boek is het resultaat van gedegen wetenschappelijk onderzoek.
Ericsson deed tal van experimenten met zijn onderzoeksgroep. Fascinerend om te lezen trouwens.
Ik zou je één voorbeeld willen geven.
Ericsson onderzocht of iemand lange reeksen getallen kan onthouden door ze bewust te oefenen.
Wat denk je, hoe lang kan die nummerreeks uiteindelijk zijn als iemand hem meteen daarna wil kunnen reproduceren?
Meer dan 250 willekeurige getallen op een rij!
Deliberate practice maakt dit mogelijk. Niet gewoon stampen of herhalen.
Nee, oefen bewust en met behulp van doelgerichte strategieën. Dan kom je ver, heel ver.
En natuurlijk, meters (en dus uren) maken, blijft nodig.
Deliberate practice (doelgericht oefenen) om je communicatieve vaardigheden te verbeteren
Het centrale punt van doelbewust oefenen is oefenen in de ‘zone van naaste ontwikkeling’. Dat laatste betekent dat je oefent wat je ‘net niet onder de knie hebt’. Je moet dus uit je comfortzone stappen.
Daarnaast is feedback erg belangrijk.
Je kunt bijvoorbeeld jezelf feedback geven (mits je een goed feedbackformulier of observatielijst hebt).
Hier ligt echter de ‘perceptiebias’ op de loer!
Het maken van geluids- of video-opnames van jezelf en het luisteren/kijken helpt je dit voor een groot deel te overwinnen.
Daarnaast is het nodig dat je regelmatig feedback krijgt van anderen, liefst ook van experts.
Omdat oefenen en feedback krijgen niet altijd even makkelijk zijn, moet je goed gemotiveerd zijn.
Je moet het nut zien, het zelf belangrijk vinden en een zekere urgentie ervaren.
Uiteindelijk kom je langzaam verder in het leerproces, met ups en downs.
Op een gegeven moment zal er sprake zijn van stagnatie. Dat zijn belangrijke momenten.
Het overwinnen van deze stilstand, het doorbreken ervan, is cruciaal voor je verdere ontwikkeling.
Een coach of trainer kan je vaak helpen om dit punt te overwinnen.
Intervisie of supervisie zijn instrumenten die hier ook veel kunnen betekenen.
Samenvatting
Kortom, je hebt weloverwogen oefening nodig, deliberate practice, om communicatieve vaardigheden te ontwikkelen. Dat betekent:
- Oefen geconcentreerd en gericht op doel en resultaat (werk dus vanuit een persoonlijke missie)
- Oefen in je zone van naaste ontwikkeling
- Zorg voor systematische feedback
- Meet vooruitgang
- Zet door bij (dreigende) stagnatie, vraag hulp aan een coach, trainer of collega’s (intervisie)
Professioneel leren communiceren is dus moeilijk. Het vereist veel.
Tegelijkertijd: het is de sleutel voor elke deskundige fysiotherapeut.
En dus de investering meer dan waard!
Pas de principes van deliberate practice toe en je zult slagen!
Literatuur
Wil je wat literatuur en bewijs over het verbeteren van communicatieve vaardigheden? Hier zijn enkele van mijn bronnen:
- Bennett, Gerald A., et al. “Strengthening motivational interviewing skills following initial training: a randomised trial of workplace-based reflective practice.” Addictive Behaviors 32.12 (2007): 2963-2975.
- Britt, Eileen, and Neville M. Blampied. “Motivational interviewing training: a pilot study of the effects on practitioner and patient behaviour.” Behavioural and cognitive psychotherapy 38.2 (2010): 239.
- Ericsson, K. Anders, and Jerad H. Moxley. “The expert performance approach and deliberate practice: Some potential implications for studying creative performance in organizations.” Handbook of organizational creativity. Academic Press, 2012. 141-167.
- Kurtz, Suzanne, et al. Teaching and learning communication skills in medicine. CRC press, 2017.
- Miller, William R., and Theresa B. Moyers. “Eight stages in learning motivational interviewing.” Journal of Teaching in the Addictions 5.1 (2006): 3-17.
- Madson, Michael B., Andrew C. Loignon, and Claire Lane. “Training in motivational interviewing: A systematic review.” Journal of substance abuse treatment 36.1 (2009): 101-109.
- Söderlund, Lena Lindhe, et al. “A systematic review of motivational interviewing training for general health care practitioners.” Patient education and counseling 84.1 (2011): 16-26.